Napięcie krokowe – zagrożenie i ochrona

Napięcie krokowe stanowi poważne zagrożenie. Może pojawić się podczas burzy lub awarii linii energetycznych. Dowiedz się, czym jest i jak możesz się przed nim chronić.

Czym jest napięcie krokowe?

Napięcie krokowe to różnica potencjałów. Występuje między dwoma punktami na podłożu. Punkty te są od siebie oddalone o długość jednego kroku. Zwykły krok dorosłego mężczyzny wynosi około 80 cm. Definicja mówi o odległości 0,5 do 1 metra. Zjawisko pojawia się w strefie aktywności elektrycznej. Dzieje się tak w pobliżu przewodu o dużym natężeniu prądu. Najczęściej spotkasz je przy zerwanej linii energetycznej. Silne wyładowania atmosferyczne także je powodują. Napięcie krokowe stanowi duże zagrożenie. Może prowadzić do porażenia elektrycznego.

Wartość napięcia krokowe zależy od kilku czynników. Jest większa przy większej stromości rozkładu napięcia. Wzrasta też bliżej punktu zwarcia. Dłuższy krok zwiększa zagrożenie. Napięcie powyżej 380 V jest uważane za niebezpieczne. Prąd elektryczny powyżej 360 V stanowi potencjalne zagrożenie. Bezpieczna wartość napięcia stopniowego wynosi 40 V. Przy mniejszych napięciach zasilających, jak 230 V, napięcie krokowe zazwyczaj spada poniżej wartości bezpiecznych. Napięcie krokowe może osiągać nawet kilka tysięcy woltów.

Elektryczność nie ma koloru ani zapachu i nie objawia się w żaden sposób, jeśli nie ma kontaktu.

Po opuszczeniu strefy zagrożenia 20% osób doświadcza problemów zdrowotnych. Napięcie krokowe stanowi jedno z niebezpieczeństw podczas burz. Co roku w Polsce dochodzi do wielu przypadków porażenia. W ostatnim roku odnotowano ponad 50 poważnych zdarzeń związanych z tym zagrożeniem.

Strefa zagrożenia napięciem krokowym

Strefa zagrożenia napięciem krokowym ma określony zasięg. Zależy on od napięcia źródła. Zasięg niebezpieczeństwa wynosi od 5 do 8 metrów. Minimalny promień niebezpieczeństwa to 3 metry. Dotyczy to napięcia powyżej 360 V. Niebezpieczny promień przy 1000 V to 5 metrów. Promień uderzenia przy zerwaniu linii energetycznej sięga do 8 metrów. Maksymalny promień uszkodzenia to 8 metrów dla napięć powyżej 1000 V. Dla napięć poniżej 1000 V wynosi 5 metrów. Bezpieczna odległość od źródła wysokiego potencjału to ponad 20 metrów.

Jak bezpiecznie opuścić strefę zagrożenia?

W strefie napięcia krokowego należy zachować szczególną ostrożność. Najlepszym sposobem jest unikanie zagrożenia. Jeśli znajdziesz się w niebezpiecznej strefie, nie panikuj. Panika powoduje 80% wypadków. Zachowaj spokój i opanowanie. Przezwycięż strach. Podjęcie niezbędnych kroków ratuje życie.

Aby opuścić obszar niebezpieczny, wykonuj małe kroki. Zaleca się poruszanie się gęsiego. Stawiaj drobne kroki w jednej linii. Możesz także złączyć stopy razem. Oddalaj się od miejsca awarii podskokami. Ewakuacja podskokami na jednej nodze jest bezpieczna. Unikaj kładzenia się na ziemi. Przyjmij pozycję kuczną. Mocno przyciśnij stopy do siebie. Obejmuj rękami kolana. Unikaj kontaktu z ziemią. Unikaj też metalowych przedmiotów.

Po opuszczeniu strefy zagrożenia skontaktuj się ze służbami ratowniczymi. Zapewnij sobie dostęp do mediów. Przenośne radio i awaryjne oświetlenie mogą być pomocne.

W takich fatalnych chwilach należy zachować spokój i opanowanie, przezwyciężyć strach i podjąć niezbędne kroki, aby się uratować.

Ochrona przed napięciem krokowym

Istnieją sposoby ochrony przed napięciem krokowym. Możesz użyć odpowiednich środków. Użyj kaloszy i rękawic. Powinny być wykonane z gumy dielektrycznej. Stanowią one izolacyjne gumy na podłodze dla stóp. Zabezpieczeniem jest para butów o metalowych podeszwach. Odzież izolacyjna także chroni. Gumowane buty i rękawice to podstawowe wyposażenie.

Systemy techniczne także zapewniają ochronę. System automatycznego odłączania przerywa obwód. Zainstaluj RCD. Wyłącznik różnicowoprądowy chroni przed porażeniem. System uziemienia jest kluczowy. System wyrównania potencjału minimalizuje różnice napięć.

Nie ma gwarancji, że automatyzacja zadziała wyraźnie.

Nie panikuj, pierwszą rzeczą, którą musisz przerwać obwód.

Napięcie krokowe a burza

Burza to czas zwiększonego ryzyka. Napięcie krokowe może wystąpić na otwartej przestrzeni. Stanowi największe zagrożenie, gdy jesteś najwyżej położonym punktem. Zagrożenie rośnie, gdy piorun uderza w najbliższym otoczeniu. Należy być świadomym zagrożeń. Dotyczy to burz atmosferycznych i napięcia krokowego. Unikaj kontaktu z ziemią podczas burzy. Szukaj schronienia w bezpiecznych miejscach.

W terenie szukaj schronienia między skałami. Naturalne zagłębienia terenu są bezpieczne. Unikaj przebywania pod drzewami. Stój z dala od metalowych przedmiotów. Rozprosz się w grupie. Zminimalizujesz ryzyko porażenia.

W domu zabezpiecz się przed burzą. Wyłącz urządzenia elektryczne i gazowe. Usuń z balkonów przedmioty. Silny wiatr może je porwać. Sprawdź zamknięcie okien i drzwi. Zabezpiecz je przed otwarciem. Unikaj korzystania z telefonów komórkowych podczas burzy.

Podczas podróży pojazdem zatrzymaj się. Zostań w samochodzie. Zamknij okna. Nie dotykaj metalowych części. Samochód stanowi klatkę Faradaya.

Po burzy, silnych wiatrach, zerwanych przewodach w przypadku zamarznięcia, każdy powinien zachować szczególną czujność i ostrożność.

Aspekty techniczne i normy

Uziemienie jest istotnym elementem instalacji elektrycznych. Prawidłowe zaprojektowanie układu uziemiającego jest kluczowe. Wymaga to wstępnych obliczeń teoretycznych. Pomiary rezystywności gruntu są konieczne. Bez nich jest to praktycznie niemożliwe. Błąd określenia rezystywności gruntu może być duży. Może wynosić ponad 1000%. Polskie Normy zawierają ograniczone informacje. Dotyczą one obliczeń rezystancji uziemienia. Norma PN-HD 60364-5-54: 2011 omawia układy uziemiające. Podaje wytyczne dla przewodów ochronnych. Zaleca się korzystanie z normy BS 7430. Dotyczy ona układów uziomów pionowych. Standard IEEE-80:2013 także jest przydatny. Do obliczeń uziomów kratowych sugeruje się metody numeryczne.

Prawidłowe zaprojektowanie układu uziemiającego, spełniającego kryterium wymaganej wartości rezystancji uziemienia, bez wstępnych obliczeń teoretycznych poprzedzonych pomiarami rezystywności gruntu jest praktycznie niemożliwe.

Norma PN-IEC 60364 reguluje zasady. Dotyczą one projektowania i wykonywania instalacji elektrycznych. Norma ma kluczowe znaczenie. Zapewnia bezpieczeństwo użytkowników. Gwarantuje efektywność energetyczną. Norma obejmuje instalacje niskiego napięcia. Ochrona przeciwporażeniowa jest kluczowym elementem normy. Zaleca się regularne kontrole stanu technicznego instalacji. Powinny być przeprowadzane co najmniej raz w roku.

Inne normy są powiązane z bezpieczeństwem elektrycznym. Norma PN-IEC 60364-5-52:2011 omawia dobór oprzewodowania. PN-HD 60364-5-523:2001 dotyczy doboru wyposażenia elektrycznego. PN-EN 54-4:2001/A2:2004 określa wymogi urządzeń przeciwpożarowych. PN-IEC 60364-4-43:1999 zawiera przepisy o ochronie przed prądem przetężeniowym.

Powiązane tematy obejmują napięcie dotykowe. Klasyfikacja środków ochrony przeciwporażeniowej jest ważna. Dowiedz się, jak gasić urządzenia elektryczne pod napięciem. Warto też wiedzieć, jak pomóc osobie porażonej prądem.

Najczęściej zadawane pytania o napięcie krokowe