Multimetr – Twój przewodnik po świecie pomiarów elektrycznych

Multimetr to uniwersalny przyrząd pomiarowy. Umożliwia badanie kluczowych parametrów elektrycznych. Nauczysz się, jak go używać bezpiecznie i efektywnie.

Czym jest multimetr i do czego służy?

Multimetr to cyfrowy, uniwersalny przyrząd pomiarowy. Jest niezbędnym narzędziem w elektronice i elektryce. Miernik umożliwia zbadanie parametrów prądu. Sprawdza prąd przepływający przez określony układ. Podstawowe urządzenia sprawdzają napięcie, natężenie oraz opór elektryczny. Multimetr to uniwersalne narzędzie. Służy do pomiaru wartości elektrycznych. Multimetry cyfrowe są najpopularniejszymi miernikami. Stosuje się je w instalacjach elektrycznych. Pozwalają na szybkie sprawdzenie podstawowych parametrów. Mierzą napięcie, natężenie prądu, rezystancję. Sprawdzają pojemność, temperaturę, częstotliwość. Wykonują test diody, pomiar tranzystora. Najbardziej rozpowszechnioną wersją jest ręczna wersja cyfrowa. Miernik elektryczny posiada spora część osób.

Budowa multimetru – poznaj jego elementy

Zanim zaczniesz pomiary, poznaj budowę miernika. Multimetr cyfrowy ma wyświetlacz. Pokazuje on wyniki pomiarów. Posiada pokrętło funkcyjne. Służy do wyboru rodzaju i zakresu pomiaru. Ważne są gniazda pomiarowe. Służą do podłączenia sond. Miernik ma zazwyczaj 3 do 4 gniazd pomiarowych. Podłączasz do nich przewody pomiarowe. Przewody zakończone są sondami. Czerwona sonda to plus, czarna to minus (COM). Zazwyczaj czarna sonda zawsze trafia do gniazda COM. Czerwona sonda trafia do gniazda VΩmA lub A. Zależy to od rodzaju pomiaru. Na obudowie znajdują się oznaczenia na mierniku uniwersalnym. Wskazują, jakich pomiarów można dokonać. Często spotykane są przyciski dodatkowych funkcji. Może to być np. przycisk HOLD. Blokuje on wynik pomiaru na wyświetlaczu. Inna funkcja to podświetlenie ekranu. Niektóre mierniki mają funkcję automatycznej zmiany zakresów pomiarowych. Ułatwia to pracę początkującym.

Jak używać multimetru – zasady ogólne

Obsługa multimetru nie jest skomplikowana. Musisz zapoznać się z opisem jego funkcjonalności. Podstawowa wiedza z zakresu elektrotechniki jest niezbędna. Wszystkie prace powinny być wykonywane przez specjalistów. Dotyczy to osób posiadających odpowiednie kwalifikacje. Porażenie prądem może spowodować zagrożenie życia! Zawsze odłączaj zasilanie przed podłączeniem miernika. Nie używaj uszkodzonych przewodów pomiarowych. Nie dotykaj końcówek i gniazd pomiarowych. Dotyczy to czasu pomiaru. Nie wykonuj pomiarów mokrymi rękami. Unikaj miejsc o dużej wilgotności. Przed przeprowadzeniem testu, odetnij zasilanie urządzenia. Zawsze przed testem należy przetestować miernik. Możesz to zrobić, mierząc znaną wartość, np. baterię.

Podstawowe pomiary multimetrem

Multimetr umożliwia wiele rodzajów pomiarów. Oto najczęstsze z nich:

Pomiar napięcia (różnicy potencjałów)

Pomiar napięcia to jedna z podstawowych funkcji. Mierzy różnicę potencjałów między dwoma punktami. Multimetr podłączasz równolegle do elementu. Zakres pomiarowy napięcia wynosi od kilkuset mV do kilkuset V. Maksymalne wartości mierzonych napięć to 600V dla kategorii CAT I. Dla kategorii CAT II wynosi 300V. Przy pomiarze napięcia najlepiej zacząć od maksymalnej wartości. Stopniowo zmniejszaj zakres. Dotyczy to mierników bez automatycznego zakresu. Mierzysz napięcie stałe (DC) lub zmienne (AC). Oznaczenia to V= lub V~. Zakresy napięcia stałego mogą wynosić 200mV, 2V, 20V, 200V, 1000V. Zakresy napięcia zmiennego to często 200V, 750V. Zawsze upewnij się, że wybrałeś właściwy rodzaj napięcia.

Pomiar natężenia prądu

Pomiar natężenia prądu mierzy przepływ ładunków. Miernik podłączasz szeregowo do obwodu. Musisz przerwać obwód, aby włączyć miernik. Aby zmierzyć natężenie prądu stałego, sondy umieszcza się w wyłączniku obwodu. Zakres pomiarowy prądu może wynosić do 200mA (z bezpiecznikiem). Może dochodzić do 20A (bez bezpiecznika). Oznaczenia to A= lub A~. Zakresy prądu stałego to często 10A, 200mA. Zawsze zacznij od najwyższego zakresu prądu. Zabezpiecza to miernik przed uszkodzeniem. Pamiętaj o prawidłowym podłączeniu sond.

Pomiar rezystancji

Pomiar rezystancji mierzy opór elementu. Miernik podłączasz równolegle do elementu. Element musi być odłączony od zasilania. Użyj funkcji Ω. Wynik podawany jest w Ohmach (Ω). Najniższe ustawienie zakresu należy stosować. Dotyczy to sprawdzania ciągłości elementów. Chodzi o elementy o niskiej wartości rezystancji. Błąd pomiaru dla każdego miernika jest podawany. Dotyczy to ściśle określonych warunków pracy. Błąd podawany jest w procentach wartości mierzonej. Podawana jest też liczba cyfr błędu.

Test ciągłości przewodów

Test ciągłości sprawdza, czy obwód jest zamknięty. Ciągłość to występowanie zamkniętej drogi. Chodzi o drogę przepływu prądu. Obwód jest zamknięty, gdy jego przełącznik jest zwarty. Testy ciągłości sprawdzają ciągłość prądu. Testy ciągłości są bardzo ważne w elektronice. Miernik może być użyty do sprawdzenia ciągłości przewodu. Multimetr cyfrowy emituje sygnał dźwiękowy. Dzieje się tak, gdy wykryje zamkniętą ścieżkę. Wskazuje to na dobrą ciągłość. Można używać testera ciągłości lub multimetru. Sprawdzanie ciągłości przewodu miernikiem jest istotnym krokiem. Jest ważny w diagnostyce jego stanu. Ciągłość przewodu elektrycznego jest kluczowa. Jest kluczowa dla jego właściwego funkcjonowania. Należy upewnić się, że przewód jest odłączony od zasilania. Zrób to przed pomiarami. Zachowaj ostrożność podczas manipulowania przewodami.

Zakres ustawienia multimetru wpływa na test ciągłości. Przy 400,0 Ω sygnał dźwiękowy pojawia się. Dzieje się tak przy rezystancji wynoszącej 40 Ω lub mniej. Przy 4,000 kΩ sygnał dźwiękowy usłyszysz. Usłyszysz go przy rezystancji wynoszącej 200 Ω lub mniej.

Rodzaje testów ciągłości

• Test oporu: Mierzy całkowity opór przewodu.
• Sprawdzenie zwarcia: Identyfikuje obecność zwarcia w przewodzie.
• Badanie spadków napięcia: Pomaga zlokalizować obszary utraty napięcia.

Inne pomiary

Nowoczesne multimetry oferują więcej funkcji. Możliwy jest pomiar częstotliwości prądu. Mierzą też pojemność elektryczną. Niektóre modele mierzą temperaturę. Używają do tego termopary. Multimetry potrafią testować diody i tranzystory (tryb hFE).

Multimetr – główne parametry wyboru

Zastanów się, do czego chcesz wykorzystać multimetr. Zrób to przed zakupem. Wybierając multimetr, zastanów się nad jego zakresem pomiarowym. Sprawdź maksymalne wartości napięć i prądów, które będziesz mierzyć. Ważna jest kategoria bezpieczeństwa (CAT). Określa ona, gdzie można bezpiecznie używać miernika. CAT I to pomiary w obwodach elektronicznych. CAT II to instalacje domowe. Ważna jest dokładność miernika. Błąd pomiaru dla każdego miernika jest podawany. Dotyczy to ściśle określonych warunków pracy. Zawsze wybieraj multimetr wysokiej jakości. Wartym polecenia urządzeniem do użytku domowego i profesjonalnego jest Virone DM-1. Inne modele to np. Fluke 87 V (multimetr cyfrowy). Multimetr Fluke 117 jest przeznaczony dla elektryków. Posiada bezdotykowy próbnik napięcia.

Bezpieczeństwo podczas pomiarów

Bezpieczeństwo jest najważniejsze. Porażenie prądem może spowodować zagrożenie życia! Zawsze odłączaj zasilanie. Zrób to przed podłączeniem miernika do obwodu. Używaj przewodów pomiarowych w dobrym stanie. Nie dotykaj metalowych części sond. Dotyczy to czasu pomiaru. Nie wykonuj pomiarów mokrymi rękami. Wilgoć zwiększa ryzyko porażenia. Upewnij się, że multimetr ma odpowiednią kategorię bezpieczeństwa. Kategoria musi odpowiadać miejscu pomiaru. Zawsze przed testem należy przetestować miernik. Sprawdź go na znanym źródle napięcia.

Nie używać uszkodzonych przewodów pomiarowych. Nie dotykać końcówek i gniazd pomiarowych podczas pomiaru. Nie wykonywać pomiarów mokrymi rękami oraz w miejscach o dużej wilgotności.

Podsumowanie

Multimetr to wszechstronne narzędzie. Umożliwia pomiar wielu parametrów elektrycznych. Jego obsługa jest prosta. Wymaga jednak podstawowej wiedzy i ostrożności. Pamiętaj o zasadach bezpieczeństwa. Wybierz miernik odpowiedni do Twoich potrzeb. Zwróć uwagę na zakresy i kategorie bezpieczeństwa.

Autor: Patryk Głowacki – Jestem autorem porad i pasjonatem rozwoju osobistego. Moja misja to dzielenie się wiedzą, inspiracją oraz praktycznymi wskazówkami na stronie 'Codzienny Ekspert’.